NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
عُبَيْدُ
اللَّهِ بْنُ
عُمَرَ بْنِ
مَيْسَرَةَ
حَدَّثَنَا
يَزِيدُ بْنُ زُرَيْعٍ
حَدَّثَنَا
سَعِيدٌ عَنْ
قَتَادَةَ
عَنْ صَالِحٍ
أَبِي
الْخَلِيلِ عَنْ
أَبِي
عَلْقَمَةَ
الْهَاشِمِيِّ
عَنْ أَبِي
سَعِيدٍ
الْخُدْرِيِّ
أَنَّ رَسُولَ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
بَعَثَ
يَوْمَ
حُنَيْنٍ
بَعْثًا إِلَى
أَوْطَاسَ
فَلَقُوا
عَدُوَّهُمْ
فَقَاتَلُوهُمْ
فَظَهَرُوا
عَلَيْهِمْ
وَأَصَابُوا
لَهُمْ
سَبَايَا
فَكَأَنَّ
أُنَاسًا
مِنْ
أَصْحَابِ
رَسُولِ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ وَسَلَّمَ
تَحَرَّجُوا
مِنْ
غِشْيَانِهِنَّ
مِنْ أَجْلِ
أَزْوَاجِهِنَّ
مِنْ الْمُشْرِكِينَ
فَأَنْزَلَ
اللَّهُ
تَعَالَى فِي ذَلِكَ
وَالْمُحْصَنَاتُ
مِنْ
النِّسَاءِ
إِلَّا مَا
مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ
أَيْ فَهُنَّ
لَهُمْ حَلَالٌ
إِذَا
انْقَضَتْ
عِدَّتُهُنَّ
Ebu Said el-Hudrî'den rivayet
olunduğuna göre,
Rasûlullah (s.a.v.)
Huneyn (gazvesi) günü Evtas'a bir ordu göndermiş. (Bu ordu Evtas'a gelince
orada) düşmanlarıyla karşılaşıp çarpışmışlar ve muzaffer olmuşlar, bazılarını
da esir almışlar. Rasûlullah (s.a.v.)'in ashabından bazı kimseler, müşrik
kocalarının hayatta olması)ndan dolayı esir kadınlarla cinsi münâsebette
bulunmanın günah olacağından çekiniyormuş gibi davranmışlar. Bunun üzerine
Allah Teâlâ bu mevzuda :
"-Savaşta esir
olarak- elinize geçen câriye(ler) müstesna bütün evli kadınlarla nikahlanmanı
da haram kılınmıştır." [Nisa 24] âyet-i kerimesini indirdi. Yani iddetleri
dolunca onlar size helaldir (buyurdu).
İzah:
Müslim, redâ'; Nesâî,
nikâh
Huneyn, Mekke ile Taif
arasında, Mekke'ye aşağı yukarı on mil uzaklıkla bulunan bir vadinin adıdır. Huneyn
gazvesi, Mekke'nin fethinden sonra, hicretin 8. yılında, şevval ayında cereyan
etmiştir. İslam tarihinde huneyn gazvesi olarak bilinen bu savaşın sebebi
Hevâzın kabîlesinin müslüman topraklarına saldırmak amacıyla Huneyn'de
toplanıp harp hazırlıklarına başlamalarıdır. Düşmanın bu niyeti, iyi ta'lim ve
terbiye görmüş disiplinli İslam ordusu karşısında gerçekleşme imkanı
bulamamış, savaş müslümanların zaferiyle neticelenmiştir. Evtas: Hevâzin
ülkesinde bir vâdîdİr. Bu vadi Huneyn vadisinden başka bir vâdîdir. Evtas
hâdisesi ise, Huneyn savaşından sonra cereyan etmiştir. Huneyn gazvesinde
müslümanlardan kurtulup kaçmaya muvaffak olan, Hevâzin kabilesinden bir kuvvet
Taife kaçarak Sakiflilerle birlikte prada mevzilenmişierdi. Bunun üzerine
Peygamber (s.a.v.) onların üzerine Ebü Musa el-Eş'arî'nin amcası Ebû Amir
el-Eş'arî kumandanlığında bir askeri kuvvet gönderdi. İslam askerleri Taif'i
18 gün kadar kuşattı, fakat bir sonuç alamadığından kuşatma kaldırıldı. Bir
sene sonra Taif halkı kendiliklerinden müslüman oldular.
Hadîs-i şeriften
anlaşılıyor ki Evtas savaşında müslümanlar müşriklerden pek çok kimseleri esir
almışlar, fakat esir edilen kadınların kocaları olduğunu düşünen bazı ashab
günah olur korkusuyla onlarla cinsî münasebette bulunmaktan çekinmişlerdir.
Bunun üzerine yukarıda tercümesini sunduğumuz âyet-i kerîme inerek
iddetlerinden çıkmış olmaları şartıyla esir alınan kadınlarla cinsi münasebette
bulunmakta herhangi bir sakınca yoktur. Bu kadının müşrik kocasının hayatta
olmasının da önemi yoktur. Önemli olan iddetten çıkmış olması gebe olmaması ve
cinsi münasebette bulunmak isteyen kimsenin hissesine düşmüş olmasıdır. Çünkü
bir kimsenin başka bir kimsenin cariyesiyle birleşmesi de zina olur.
Müslümanlar, Hayber'de
aldıkları esir kadınlarla birleşmek isteyince Hazret-i Peygamber, birinin şöyle
bağırmasını emretmişti: "Kim Allah'a ve âhiret gününe inanıyorsa rahminde
çocuk bulunan esir kadınla yatmasın."[Dârimî, talak]
Ayet-i kerimede geçen
muhsena'dan murad, evli kadındır. Bu kelimenin aslı olan ihsan, gerek lügatte
ve gerekse Kur'ân-ı kerimde İslam, hürriyet, evlenmek ve iffet manalarında
kullanılmıştır. Bu manalar muvacehesinde âyet-i kerimedeki
"Muhsaneler"den muradın ne olduğunu anlamak, Alûsî'nin dediği gibi,
müşkildir. Hatta Mücâhid: "Bu âyet-i kimin tefsir ettiğini bilsem, ona
deve ile giderdim" demiştir. İbn Ebî Şeybe'nin Ebü Sevdâ'dan tahric ettiği
bir rivayette Ebû Sevdâ'nın "İkrime'ye bu âyetin mânâsım sordum da
"bilmiyorum" cevabını verdi" dediği biliniyor.